Er bestaan nogal wat misverstanden over verschillende types compressoren. Met dit artikel willen we een duidelijk handvat bieden om tot de juiste keuze te komen voor jouw situatie. Laten we je allereerst maar uit de droom helpen; er bestaat niet één perfecte compressor voor alle situaties. Het is niet zo dat de duurste oplossing altijd de beste is. Natuurlijk staan wij altijd voor je klaar met advies en voor installatie en onderhoud door ervaren monteurs. Wij kunnen helpen vanaf het inschatten van de luchtbehoefte tot het aanleggen van jouw luchtsysteem.

Persluchtgebruik

Alles begint met de simpele vraag: Waar ga je hem voor gebruiken?
Wil je een mobiele compressor die je standaard in bus hebt staan, bijvoorbeeld om direct een tacker aan te drijven? Of staat de machine altijd op dezelfde plek in de werkplaats en voorziet deze meerdere werkplekken van perslucht via een ringleiding?
Als je duidelijk voor ogen hebt wat het doel wordt, kijk dan eens eerlijk naar de toekomst. Wat wij veel zien is dat er een compressor wordt gekocht omdat het huidige project daarom vraagt. Een maand later horen we dat het een rotding is dat nauwelijks lucht levert. Wat blijkt, de klant is ineens alles op lucht gaan doen en de behoefte is verveelvoudigd. Ook dat lossen we wel op, maar we voorkomen het liever. Met je persluchtbehoefte helder voor ogen kunnen we kijken naar de verschillende soorten compressoren.

Types compressoren

Er bestaan een hoop verschillende types maar om de handleiding behapbaar te houden zoomen we in op de twee types die 99% van de situaties in onze sectoren dekken. De zuigercompressor en de schroefcompressor.

V-riem / Zuiger

Als je aan een compressor denkt dan denk je waarschijnlijk aan dit type. Toegankelijk, aanzienlijk goedkoper en het meest voorkomend.

✓ Direct aangedreven

Een elektromotor drijft de zuiger(s) aan die lucht comprimeren in het cilinderhuis en doorvoeren naar de ketel. In zekere zin vergelijkbaar met de werking van de motor in je auto waar brandstof wordt samengeperst. Deze direct aangedreven techniek zie je eigenlijk alleen in de kleine draagbare modellen.

✓ V-riem aangedreven

Hier drijft de elektromotor een wiel aan waar de v-riem op ligt. Die riem drijft de zuiger weer aan. Deze tussenstap zorgt voor een efficiëntere overbrenging en een sterke reductie van vibratie en torsie op de as van de motor. Dit type wordt gezien als de standaard. Ook de kleinere modellen zijn alsnog enorm mobiel. Grotere modellen hebben vaak een dubbele motor en cilinder, dit noemen we een tandem-compressor.

✓ Kerneigenschappen

• Geschikt voor gebruik waarbij de compressor op zijn piek 50% van de tijd draait.
• Het best geschikt voor regelmatig kortstondig gebruik
• Goedkoper
• Onderhoudsvriendelijk
• Maakt het meest lawaai

Schroefcompressor

Hier drijft een motor 2 in elkaar grijpende spiralen aan. Dat gebeurt in een gesloten huis gevuld met olie*. De olie smeert en isoleert. De spiralen vangen lucht in een kleine ruimte die overblijft en stuwen deze richting de uitgang, oftewel de ketel. Die ruimte neemt af naarmate je verder in de schroef komt waardoor de lucht gecomprimeerd wordt. Dat is de simpele uitleg. In werkelijkheid ligt het wat complexer en zijn deze machines dan ook vaak computergestuurd.
Ook schroefcompressoren zijn verkrijgbaar als mobiel model, maar door hun specialisatie worden stationaire machines veruit het meest verkocht.

* Er bestaan olievrije schroefcompressoren, deze behoren echt tot een niche. Meer informatie op aanvraag.

✓ Kerneigenschappen

• Geschikt voor gebruik waarbij de compressor 80% van de tijd draait
• Efficiënter
• Stiller
• Onderhoud elke 4000 uur, olie volledig vervangen
• Luchtstroom is continu, niet in “slagen”

Keuze

Ondanks dat efficiëntie en geluidsniveau beide klinken als doorslaggevende redenen om voor een type te kiezen is dit niet waar je de keuze op moet baseren. Je kiest voor een type aan de hand van het beoogde gebruik. Draait de compressor veel (80% van de werkdag), en vooral aaneengesloten cycli, dan kies je voor een schroefcompressor. Deze techniek is hier namelijk veel beter voor geschikt dan het zuigermodel. Voorbeelden hiervan zijn het voorzien van een ringleidingsysteem waarbij meerdere werkplekken zeer regelmatig gebruik maken van perslucht. Of denk aan de compressor als onderdeel van een geautomatiseerd proces dat continu om lucht vraagt.
Heb je vooral af-en-toe lucht nodig, en vaak wat kortere periodes dan kies je voor een zuigercompressor. Denk hierbij aan het schoonblazen van apparaten, of aan het uitrusten van enkele werkplekken met werkend luchtgereedschap dat niet voortdurend gebruikt wordt.
In zeer bijzondere gevallen zou je ook nog kunnen denken aan het plaatsen van een extra drukvat of ketel, maar doorgaans geldt de regel dat het formaat van de ketel perfect is afgestemd op de compressor.
Soms weet je direct wat op jouw situatie van toepassing is, andere gevallen vragen om wat ouderwets rekenwerk. We nemen dan ook liever de tijd om een plan te maken dan dat we zomaar wat neerzetten. Ervaring leert dat onverschilligheid onnodig veel tijd en geld kan kosten. Ga dus doordacht te werk om frustratie te voorkomen.

Koeling

Een van de eigenschappen van gassen is dat deze warmer worden onder druk. In de meeste gevallen wordt de lucht daarom direct na compressie gekoeld. Het voordeel daarvan is dat er minder condens in de ketel ontstaat. Doe je niets aan die condens dan is de kans groot dat er op den duur corrosie, of roest ontstaat binnen in de ketel. De vervuilde lucht komt dan terecht in je leidingen of slangen, en uiteindelijk in de gereedschappen die je gebruikt. Deze zullen daar erg onder lijden. Je vindt daarom altijd een condens aftapkraan (onder) aan de compressor. De ketel kun je handmatig legen, wij adviseren dit te regelen met behulp van een automatische condensafvoer. Zo wordt de condens consequent afgetapt zonder dat je hier zelf omkijken naar hebt. Doe dit zeker wanneer je het apparaat dagelijks professioneel gebruikt.
Overigens bestaat ongefilterd condensaat niet uit helder water maar zit het vol met verontreinigingen en oliedelen, daarom moet het wettelijk gezien afgevoerd worden als chemisch afval.

Waterafscheider

Om gereedschap extra te beschermen tegen vocht is het verstandig een waterafscheider tussen de ketel en je slang of leiding te plaatsen.

Olievernevelaar

Het is belangrijk om luchtgereedschappen regelmatig te smeren met persluchtolie. Dit doe je idealiter middels een olievernevelaar die je plaatst tussen de ketel en je slang of leiding. Persluchtolie is niet hetzelfde als compressorolie, maar verfijnder en op termijn beter voor je gereedschap.

Filter / luchtdroger

Wanneer lucht onder druk gezet wordt gebeurt dit mechanisch door middel van onderdelen gesmeerd met compressorolie. Deze olie mengt met de lucht. Het gaat dan om minuscule hoeveelheden. Na verloop van tijd krijg je opbouw van olie in je leidingen, en ook de gereedschappen komen ermee in contact. Voor veel gereedschappen niet direct een probleem, maar als je bijvoorbeeld verf spuit wil je absoluut niet dat de compressorolie zich mengt met perfect gemengde lak. Ook wanneer je perslucht gebruikt om zaken schoon te spuiten is het meestal niet wenselijk dat er olie in de lucht zit. Het is dan raadzaam een filter te gebruiken en met vaste intervallen te controleren of deze aan vervanging toe is.

✓ Types filter

• Vochtfilter, ook wel een waterafscheider zoals eerder beschreven.
• Voorfilter, wordt vaak als standaard gezien en haalt grovere deeltjes en vloeistoffen uit de lucht (5 – 25 micrometer).
• Microfilter, vangt deeltjes op tot 1 micrometer.
• Actiefkoolfilter, zorgt voor een olierestwaarde onder de 0,003 milligram per kubieke meter perslucht.
  Let op: Voor de voedingsmiddelenindustrie gelden specifieke, strenge eisen wanneer de kans bestaat dat perslucht in contact komt met het product. Eenzelfde regel geldt voor medische toepassingen. Lang niet alle compressoren zijn hiervoor geschikt, filter of niet. Geef het altijd aan als dit het geval is zodat wij het juiste product kunnen aanbieden. Twijfel je of dit in jouw situatie van toepassing is? Neem dan contact op zodat we dit samen kunnen onderzoeken.

Filter luchtinname

De filters die we tot nog toe beschrijven hebben allen betrekking op de geleverde perslucht. Minstens zo belangrijker is de luchtinname filter. Het stof of vuil dat in de compressor komt leidt tot slijtage en verhitting van de onderdelen. Daarnaast is het ook simpelweg een kwestie van wat er niet in gaat, hoeft er ook niet uit. De staat van de filters controleer je als vast onderdeel van het onderhoudsprogramma.

✓ Drukregelaar

Een regulator of drukregelaar kun je gebruiken om luchtstroom te beperken. Grotere compressoren hebben vaak meerdere uitgangen verbonden aan een enkele regelaar. Met een aparte regulator kun je per leiding, of per machine de beste druk bepalen. Wanneer de opgeleverde hoeveelheid perslucht groter is dan nodig zorg je zo ook voor een stabiele airflow, in plaats van een variabele. Dit werkt efficiënter, consistenter en simpelweg fijner.

Ringleidingsysteem

Het woord is al een aantal keer gevallen en valt vaak samen met het gebruik van grotere stationaire compressoren. Een leiding door de werkplaats aanleggen vereist wat planning als je het efficiënt wil doen. Maak je bijvoorbeeld een lange leiding met talloze aftakkingen die ook weer hun eigen aftakkingen hebben? Ga er dan maar vanuit dat je aardig wat overcapaciteit nodig hebt als je aan het eind van de leiding ook druk wil hebben. Het verschil met een ringleiding is dat deze juist circulair is en gelijke druk behoudt in gehele systeem. Hiervoor raden wij het gebruik van kunststof Girair leidingmateriaal aan. Lees hier meer over Girair. Van plan een ringleiding aan te leggen? Neem gerust contact op om een plan te maken.

Warmte terugwinnen

Een thema dat steeds meer populariteit wint is het benutten van de warmte die een compressor genereert. De elektromotor genereert hitte, de compressiekamer doet dat en ook de luchtkoeler is voorzien van koelvinnen die de warmte weg moeten geleiden.
We onderscheiden twee methodes.

Direct gebruik

Warmte terugwinnen door geproduceerde hete lucht direct naar de ruimte te leiden die je op temperatuur wil brengen is de meest eenvoudige. Let hierbij wel op dat de efficiëntie drastisch afneemt naarmate de ruimte en de compressor verder van elkaar verwijderd zijn.

✓ Warmtewisselaar

De andere optie is terugwinning met behulp van een warmtewisselaar. Deze gebruik je om tapwater op temperatuur te brengen. Omdat water zijn temperatuur langer behoudt is dit een betere manier om de warmte in te zetten over langere afstanden. De benodigde investering is wel groter.

Of het zinvol is hangt volledig af van het type compressor, de plaatsing hiervan, de ruimte die verwarmd moet worden, etc. De termijn waarin je de investering terug verdient hangt sterk af van de complexiteit van het systeem dat je plaatst. Kies je hiervoor vanuit een “groen” oogpunt dan is dit al sneller levensvatbaar. We denken graag met je mee, maar moeten daarvoor echt op de hoogte zijn van de specifieke situatie.

✓ Aftrekbaar

Overigens kent de overheid regelingen waardoor je de investering in een dergelijke installatie deels (55%) af kunt trekken van de fiscale winst. Daardoor betaal je minder inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting. Bron: RVO Hiervoor kun je echter het best bij je boekhouder terecht.

Begrippen

Bar Eenheid om druk aan te duiden. 1 bar is precies 100.000 Pascal en staat ongeveer gelijk aan de atmosferische druk.
Oftewel; de wereld om ons heen is 1 bar. Staat er 10 bar druk op een compressor met een ketel van 100 liter, dan zit
er dus 1000 liter lucht in de ketel.
230V 230 Volt, de spanning op een regulier stopcontact
400V 400 Volt, krachtstroom